Ekmek türleri genellikle çavdar, kepek, haşhaşlı ve tandır olmak üzere pek çok gruba ayrılır. Ancak hangisinin daha sağlıklı olduğu konusunda pek çok farklı görüş bulunur. Diyetisyen Katherin Basbaum, en sağlıklı ekmek türünün siyez ekmeği olduğunu öne sürüyor. Uzman isme göre, düzenli siyez ekmeği tüketimi, kolesterol ve kan şekerini düzenliyor.
Siyez ekmeği, sıklıkla tam buğday gibi başka ekmek türleriyle birlikte karşımıza çıkar. Ancak bu ekmek türü, yalnızca tadı değil, sağladığı besin değerleriyle de dikkat çeker. Siyez, aslında antik bir buğday türüdür ve diğer modern buğday çeşitlerinden kimyasal yapısı bakımından farklıdır.
Uzun yıllardır Anadolu'da yetiştirilen bu tahıl, genetik olarak değiştirilmemiş ve orijinal formunu korumuştur. Siyez ekmeğinin sağlık üzerindeki etkileri nelerdir? Özellikle, ekmeğin yüksek miktarda çözünür lif içermesi bu konuda önemli bir rol oynamaktadır. WebMD'ye göre, çeyrek fincan siyez unu, yaklaşık 5 gram lif içerir.
Beslenme uzmanı Katherin Basbaum, siyez ekmeğinin, daha sağlıklı kolesterol ve kan şekeri seviyelerine sahip olmak isteyenler için harika bir tercih olabileceğini belirtiyor. Basbaum'a göre, siyez ekmeği; demir, magnezyum, çinko ve fosfor gibi minerallerle doludur ve bunlara ek olarak, tekli doymamış yağlar ve oleik asit içerir. Ancak en önemli etken, içerdiği çözünebilir liftir.
Basbaum, bu tür liflerin, özellikle tam tahıllı siyez ekmeğinde bulunduğunu ve bu liflerin, vücutta "kötü" kolesterolün azalmasına yardımcı olabileceğini açıklıyor. Çünkü çözünür lif, bağırsaklarda emilmeden kolesterole bağlanarak dışarı atılmasını sağlar.
Tam tahıllı siyez ekmeği, sindirim sürecini yavaşlatır ve şekerin kana karışma hızını düşürerek, kan şekeri seviyelerinin dengelemesine yardımcı olabilir. Ayrıca, çözünebilir lif tüketimi, yüksek kolesterol ve kan şekeri seviyeleriyle mücadele etmek için önemli bir strateji olarak kabul edilir.
Advances in Nutrition dergisinin 2023 sayısında yayımlanan bir çalışmaya göre, her 5 gram çözünür lif alımı, toplam kolesterol ve LDL (kötü kolesterol) seviyelerinde kayda değer bir azalma sağlamaktadır. Öte yandan, Clinical Nutrition dergisinde 2021 yılında yayımlanan bir inceleme, çözünür lifin tip 2 diyabetli bireylerde kan şekerini kontrol altında tutmada faydalı olabileceğini ortaya koymuştur.
Siyez tahılı, eski zamanlardan kalan bir tahıl türü olarak, alışılmadık olabilir. Ancak, farklı bir lezzet sunar ve geleneksel ekmeklerden farklı bir tat profiline sahiptir. Yine de siyez ekmeği günlük diyette kolaylıkla yer alabilir.
Basbaum, tam tahıllı siyez ekmeğinin, özellikle doyurucu sandviçler yapmak ya da sıcak bir çorba veya güveçle beraber servis etmek için ideal olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, Mayo Clinic siyez ekmeği tüketmeden önce glüten içerdiği konusunda uyarıyor. Bu yüzden, buğdaya karşı alerjisi veya hassasiyeti olan kişilerin siyez ekmeğinden kaçınmaları gerektiğini belirtiyor.